De polemiek rond de Bokaal

Harry Bult is één van mijn goede vrienden, niet voor niets zat ik bijna 600 kilometer in de auto om hem met zijn 50e te feliciteren.
Wynand Vogel is één van mijn goede vrienden, niet voor niets schreef ik zijn biografie, hetgeen me honderden uren kostte.
De gastronomie is één van mijn goede vrienden, wellicht is het mijn beste vriend van allemaal.
De genoemde drie vrienden zijn met elkaar in conflict gekomen en dat doet me pijn. Het past niet bij mijn karakter, ook niet bij mijn beroepseer als journalist, om van een afstandje toe te zien. Ik moét conclusies trekken, stelling nemen.

Om het beeld van de polemiek compleet te maken, duik ik even de geschiedenis in van de Wynand Vogel Bokaal, één van de grootste kookwedstrijdtrofeeën van Nederland. De wedstrijd startte in de jaren 60 van de vorige eeuw, het ging toen om de Prins Bernhard Bokaal. Na het jammerlijke overlijden van de zoetgevooisde  prins mocht zijn naam niet meer gebezigd worden. Het wedstrijdbestuur stelde toen voor om de naam van Wynand Vogel te gebruiken en vroeg daarvoor toestemming. Inmiddels was het wedstrijdprogramma (plus de noordelijke horecabeurs) al verhuisd van de oude gebouwen in Zuidlaren naar een splinternieuw beurscomplex op het TT circuit van Assen. Wynand had de bokaal in 1971 gewonnen en werd een jaar later opgenomen in de jury. Toen juryvoorzitter Foks (kok van de koningin) zich op leeftijd terugtrok, droeg hij zijn taak aan Wynand over. Wynand, meervoudig winnaar van alle wedstrijden ter wereld, is daarmee al enkele tientallen jaren de juryvoorzitter. Tot zover geen probleem. Hij bemoeide zich nooit met de organisatie, maar maakte elk jaar de wedstrijdopdrachten, stelde de jury samen en zag toe op een correct wedstrijdverloop.
Dit gebeurde ook voor de Wynand Vogel Bokaal. Omstreeks november vorig jaar had Wynand met het wedstrijdbestuur aan tafel gezeten om de bakens te verzetten. Besloten werd om de Koude Klasse uit de wedstrijd te halen, want vrijwel niemand heeft daar nog ervaring in. Ook werd besloten dat de wedstrijd een innovatief karakter moest krijgen. Zoals altijd stelde Wynand voor 2016 de wedstrijdopdrachten samen en formeerde hij een jury, waaronder diverse noordelijke sterrenchefs. Tot zover geen probleem.

Het probleem startte eergisteren, toen het wedstrijdbestuur Wynand "even" meedeelde dat ze mensen uit de jury had verwijderd en door anderen vervangen had. Even later verscheen de blog van Harry, lid van de wedstrijdorganisatie. In de honderd woorden tellende tekst kwam meermaals het woord "vriendjespolitiek" tevoorschijn. Niet dat hij namen noemde, het verband tussen de voorvallen werd door Wynand snel gelegd. Direct stuurde hij mails naar betrokkenen met de mededeling dat hij zichzelf en zijn naam niet langer aan de wedstrijd wil verbinden.
Wat nu? Voor mij is het al pijnlijk dat twee van mijn goede vrienden tegenover elkaar staan. Nog veel erger is dat ook mijn boezemvriend de gastronomie erbij betrokken is. De wedstrijd heeft al meer dan 50 jaar een boost aan het gastronomische noorden gegeven. Hoeveel leerlingen zullen er de inspiratie uit hebben geput om definitief voor het mooie vak te kiezen? Hoeveel koks beten zich vast in de wedstrijd en overtroffen zichzelf? Als ik alleen al de namen van Cas Spijkers en Jonnie Boer noem, hoef ik er geen tekeningetjes bij te maken.

De wedstrijdorganisatie heeft al een nieuwe naam bedacht, maar daarmee is uiteraard niet alles gezegd. De Bokaal zal de Bokaal niet meer zijn, het hele wedstrijdprogramma zal wellicht verloederen of in elk geval zijn nationale karakter verliezen. Sponsoren zouden hun vertrouwen kunnen opzeggen. De horecabeurs kan er ernstig onder gaan lijden. En vooral vrees ik dat er een grote inspiratiebron voor jongeren naar de verdommenis kan gaan. Dit is niet de goede weg, de risico's zijn te groot.

Hoe denk ik er zelf over? Dat is uiteindelijk wellicht van geen belang, maar omdat het om vrienden gaat, moét ik mijn gedachten kwijt. Daarbij speelt voor mij een rol dat ik vele jaren een spion ben geweest in de jurykamer. Omdat iedereen mij kende, werd dat oogluikend toegestaan. Nooit maar dan ook nooit heb ik één millimeter vriendjespolitiek gevoeld. De jury was altijd uitermate serieus en professioneel, wikte en woog afstandelijk. Bovendien kan ik me van Wynand nu eenmaal niet voorstellen dat hij vriendjes zou voortrekken. Ik schreef verdorie zijn biografie en ken hem inmiddels beter dan wie dan ook. Voor mijn beleving speelt dat een rol. Ook en rol speelt dat ik hoor en wederhoor toepaste alvorens deze blog te schrijven.

Wedstrijdbestuur, jullie zijn een beetje dom geweest, zou Maximá zeggen. Je hebt je laten gekmaken door het woord "vriendjespolitiek", een woord dat wedstrijdverliezers wel eens uitroepen. Hoe haal je het in je hoofd om de jury te wijzigen zonder enig voorafgaand overleg? En Harry, jij gooide nog een scheut olie op het vuur met je blog. Ook al noemde je geen namen en maakte je niemand verdacht, één plus één is nu eenmaal twee. Ik weet dat je er spijt van hebt, helaas kan je in het facebook tijdperk de geschiedenis niet terugdraaien.
Maar ook heb ik een boodschap aan Wynand. Toen de wedstrijd jouw naam kreeg, had jij je zonder meer terug moeten trekken. Hooguit had je nog naar Assen moeten komen om op het podium de prijs uit te reiken en applaus te oogsten. Een mooier afscheid kan je je niet wensen. Alfred Nobel deed dat ook, hij heeft zich al vele jaren niet meer met zijn wedstrijd bemoeid.

En nu? Ik kan alleen maar voor mezelf beslissen. We zullen in Assen aanwezig zijn omdat Saisonnier op de beurs een stand heeft. Bovendien vind ik ons jaarlijkse uitje naar Drenthe een hoogtepunt van het jaar, al was het alleen maar voor die fantastisch gezellige noordelingen. Maar met de wedstrijd heb ik het helemaal gehad als die een andere naam krijgt. Ik wil daar geen deelgenoot van zijn. Wel zal ik overigens de andere Assense wedstrijden interessant blijven vinden.
Wat ik echter diep in mijn hart vind, is dat de wedstrijdorganisatie óf nederige excuses moet aanbieden, óf haar taak rond de Bokaal overdraagt. De eerste optie lijkt mij de beste en verstandigste.