TRAP NIET IN DE HOOP

Vaak krullen mijn tenen als ik de spijskaart bestudeer, met name in Nederland. Om de een of andere onverklaarbare reden willen Nederlandse restaurateurs hun menukaart in de Franse taal. Het is vooral wonderlijk en overbodig omdat er geen kat binnenkomt die Frans spreekt. Engels zou logischer lijken, want dat is een wereldtaal. Enfin, het Nederlandse gastronaille wil per sé een Franstalige kaart. Nu heeft de restaurateur alleen Frans geleerd op de camping, dus roept hij hulp in. Dat is ofwel een vertaalbureau ofwel een neef die wel eens Franse plaatjes draait. Beide oplossingen zijn van het ergste soort. Neven snappen er helemaal niets van en vertaalbureau's bestaan uit visitekaartjes en een koperen plaat op de deur. Achter die deur zit iemand die gebruik maakt van bijbeunende leraren Frans. Die weten wellicht hoe jouw père la pipe fuumt, maar daar houdt het ook mee op. Ze hebben een dik woordenboek om hun gebrek aan idioom te compenseren. Woordenboeken zijn echter levensgevaarlijk. Neem de proef op de som. Pak een Nederlands-Frans woordenboek en vertaal voor mij: Trap niet in de hoop. Inderdaad kan dan N'escallier pas dans l'espoir het resultaat zijn. Want een trap is een escallier en hoop is espoir. Ne pas is niet en dat maakt het zinnetje compleet. Belachelijk? Lees er dan maar eens de menukaarten op na! Geen Fransoos die de onzin begrijpt die op de meeste kaarten staat, hij zal zelfs niet weten dat er piepkuiken verkrijgbaar is. Zo zag ik in een sterrenrestaurant vermeld dat de kaas van Maître fromagé X kwam. Van wie? In het dialect van de Jura betekent dat failliete schoolmeester X of zoiets. Nog zo'n voorbeeld: regelmatig worden de woorden poison en poisson door elkaar gehaald alsof het niets is. De ene vervuilt de zee, de andere zwemt erin.

Een Nederlander die al dan niet gewapend met schooldiploma's Frans probeert te schrijven, is ongeveer hetzelfde als een Fransman die zijn kaart in het Engels vertaalt. Listen carefully, I only say this once. In een Frans tweesterrenrestaurant zag ik hoe de chef zijn kaart in het Engels had gemaakt. Zijn faux filet had hij vertaald in false net. Volgens het woordenboek had hij volkomen gelijk, want faux is vals en een filet is een visserswerktuig. Maar wat zal die Amerikaanse gast zich een bult lachen wanneer de garçon aan tafel komt vragen hoe meneer zijn valse visnet gebakken wil hebben... Goodmeurning.

Wilt ú uw gasten laten lachen? Vertaal dan uit een woordenboek, neem uw neef onder de arm of stap naar een vertaalbreau. Succes verzekerd. Zo niet, ga dan op zoek naar échte professionele hulp of gebruik gewoon je moeders taal die in ons geval zo mooi is.