dinsdag 19 april 2016

Brusselse horeca massaal failliet

Er verschijnen onheilspellende berichten in de pers. Het regent falingen in Brussel, met honderden tegelijk. Zelfs een paleis als Comme Chez Soi vraagt arbeidstijdsverkorting aan. Nu is CCS een apart geval, de meeste zaken wijzen naar de aanslagen. Helemaal fout. Ik zie het heel vaak: mensen waar het slecht mee gaat, geven graag anderen de schuld. Het ligt aan de aanslagen, het ligt aan de crisis, het ligt aan de regering, het ligt aan de opengebroken straat, het ligt aan weetikwat. Maar nooit ligt de schuld bij henzelf. Gaat een horecabedrijf failliet door de aanslagen, binnen een maand na de gebeurtenissen? Dan heeft dat totaal niets met aanslagen te maken. Het bedrijf was al virtueel failliet, de aanslagen gaven het laatste zetje.
Er zullen de komende twee jaar nog heel wat Belgische horecabedrijven failliet gaan of stoppen en daarvan zullen we de regering de schuld mogen geven. Een regering die het onderste uit de kan wil en zich nooit heeft verdiept in de factor leefbaarheid. Maar de aanslagen hebben daar voorlopig niks mee te maken, hoe triest de situatie ook is. Als straks de straten leeg zijn, de terrassen weggehaald, de zaken 's ochtends en 's middags gesloten, geef dan niet de schuld aan IS en zijn vomgordels, geef dan de schuld aan de bomgordels van de politieke partijen. Met grote beloftes kwamen ze aan de macht, zoals altijd. Met grote ellende gaan ze van de macht, zoals altijd.

woensdag 30 maart 2016

Fantastische kans voor ambitieuze kok!


Ik heb al vaker geschreven over de charmes van wat ik een "mama papa restaurant" (MPR) noem, een restaurant met een klein aantal zitplaatsen waardoor geen enkel personeel nodig is. Normaal gezien maken personeelskosten zo'n 35% van de omzet uit en moet je al veel gasten binnenkrijgen om die kosten te kunnen betalen, bij een MPR is dat nul. Zodoende kan een koppeltje van chef en vrouw of cheffin en man een heel leuk inkomen vergaren zonder al te veel moeite. Overdag doe je je inkopen en de boekhouding, draai je een nieuw gloeilampje in en werk je aan je mise en place. Als je 5 avonden per week open bent, krijg je een prachtig leven. Waarom denken koks altijd groot? Small is clever.
Voor het koppel dat al langer aan een eigen restaurant dacht, maar de stap nog niet nam, heb ik iets prachtigs in petto. Eén van mijn vrienden heeft zo'n zeer succesvol MP toprestaurant in de provincie Utrecht. Wegens omstandigheden moet hij er afscheid van nemen. Hij is bereid om zijn restaurant zonder kosten over te laten aan een opvolger, als deze maar uit het juiste hout gesneden is. Alle investeringen zijn op orde, van een prachtige keuken tot en met interieur, van kookpotten tot bestek. Het enige dat hij vraagt, is een bescheiden maandelijkse huurprijs. Instapklaar, startklaar.
Voel je dat dit iets voor je kan zijn? Stuur dan even een mailtje naar me: norbert@saisonnier.net
Wij van Saisonnier staan al paraat om straks een reportage bij je te maken.

zaterdag 26 maart 2016

Johan Cruijff door mijn ogen

in de pakweg 30 jaar dat ik nu op mijn manier in het gastronomische wereldje meedraai, heb ik al veel zien gebeuren. Er zijn diverse trieste ervaringen bij, vooral als het ging om chefs die hun tweede ster kregen. Sommigen bedankten dan als Ami Saisonnier, koudweg met de boodschap: "Ik heb jou niet meer nodig." Of je reisde 200 kilomer heen en 200 kilometer terug voor een reportage, terwijl de lul niet aanwezig bleek. Hij had andere dingen te doen. Sommigen gingen daarna failliet. Als je ze dan op een beurs tegenkwam, zeiden ze: "Ha die Norbert. Da's lang geleden!" Nee lul, je keek de andere kant uit. Je zag me niet, zoals je ook alle anderen niet zag. Je had twee sterren (een enkeling 3) en waande je god zelf. In elk geval zijn diverse chefs ettertjes geworden sinds ze sterren kregen. Ze wanen zich van een andere wereld, een wereld waar geen plaats is voor gewone stervelingen zoals u en ik. Ze hebben geen schoenen nodig, want ze raken nooit de grond. Hoogmoed komt gelukkig voor de val, van het vallen geniet ik dan met volle teugen.
Maar nu Johan Cruijff. De laatste dagen staan de media boordevol over hem. Accoord, het was de beste voetballer aller tijden. Maar wat in elk gesprek vooral naar voren komt, is Johan als mens. Na een diner was hij de enige die naar de afwasser ging om die te bedanken. Tienduizenden kinderen vroegen nooit tevergeefs om een handtekening, met honderdduizenden liet hij zich geduldig op de foto zetten. Cruijff had meer sterren dan michelin op de plank heeft, hij wordt vooral herinnerd als een mens.
Deze boodschap is niet bedoeld voor mensen als Edwin, Sang Hoon, Soenil, Francois, Jarno, Christophe, Margo of zelfs Monsieur Paul, want zij zullen altijd mensenmens blijven. Aan de etterbakjes (wie de schoen past, trekke hem aan) zou ik willen voorstellen om te leren van iemand die veel en veel groter was dan zij. Blijf mens, want dan word je blijvend herinnerd.

vrijdag 25 maart 2016

Saisonnier is verhuisd

Enkele dagen geleden verhuisden we van Oostmalle naar Rijkevorsel, 5 kilometer verder. Het oude belastingkantoor in Oostmalle hadden we slechts tijdelijk gehuurd, dit om rustig te kunnen uitzien naar een definitief onderkomen.
In het buitengebied van Rijkevorsel vonden we een villa met bijgebouwen die aan al onze wensen voldoet. Het wil zeggen dat er niet alleen kantoren en magazijnen zijn ondergebracht, maar dat Carine en ik ook een privégedeelte hebben voor de periodes dat we niet in Frankrijk zijn.

De enorme living is kantoor geworden. Hier nemen de redacteurs plaats, heeft onze duizendpoot Ariane (redactiecoördinatie, planning, abonnementsbeheer) haar stek en is er een hoekje voor de boekhouding.



Daarnaast beschikken we over een flinke postkamer voor de Culiboutique. Deze moet nog worden afgewerkt.


Het archief hebben we op rolcontaines gezet: boekhoudarchief en dia-archief. 20 jaar geleden bestond de digitale fotografie nog niet, we hebben van de beginjaren zo'n 30.000 dia's overgehouden.


Ikzelf heb ook een kamer. Deze moet nog verder worden ingericht als ik tijd heb. De kamer van Carine zal ik maar niet laten zien, want dat is nog een puinhoop.


Buiten hebben we een overdekt terras, veel ruimte en zelfs een zwembad. Op de achtergrond ziet u de bijgebouwen. Het houten gedeelte links is het magazijn voor boeken en tijdschriften, het stenen gedeelte rechts moet nog worden ingericht.
Verder hebben we veel parkeerplaatsen en vooral heel veel rust en stilte.


Ons nieuwe adres: Zonstraat 12, 2310 Rijkevorsel.

Rijkevorsel ligt in de driehoek Breda - Antwerpen - Turnhout en is prima bereikbaar via de snelwegen Breda - Antwerpen en Eindhoven - Antwerpen.

dinsdag 15 maart 2016

Anders lunchen

basisscholen zouden gezonde maaltijden moeten voorzien, zo staat in de krant. In de grote leerfabrieken worden kroketten en hamburgers genuttigd, begeleid door een blikje cola.
Hoe anders is het in Frankrijk! Vrijwel elke Franse basisschool heeft een kok of kokkin in dienst die voor de kinderen elke middag een warme maaltijd bereidt van 3 gangen. Er komt geen convenience aan te pas, alles is kersvers. De Franse kindertjes eten gevarieerd en gezond en bovendien wordt er automatisch aan hun smaken gewerkt. Een verse soep, haricots met een stukje vlees, een hapje camembert. En het is nog gezellig ook. Ook mijn eigen Saint Pompon heeft een basisschooltje waar de kinderen van een stuk of vijf dorpen zijn ondergebracht. 's Ochtends worden ze van huis opgehaald met de schoolbus, 's middags worden ze weer naar huis gebracht. Ook voor de armste kinderen van het platteland is er dagelijks een voedzame maaltijd, want daar is het ooit mee begonnen.

zondag 28 februari 2016

belgië verloedert in hoog tempo

Hoe kan een land in zeer korte tijd verloederen? Door de volkscultuur en eigenheid af te pakken. De Belgische regering heeft dat in hoog tempo gedaan door de horeca op alle mogelijke manieren aan te pakken. Eerst moest elke zaak ingrijpend verbouwen om een dure rookafzuiging te plaatsen. De leningen waren nog niet afbetaald of het roken werd verboden. De btw is van de knotsen. Zo kent een flesje water van de supermarkt een btw tarief van 6%, in de horeca 21%. Vergeleken met omligggende landen is elke logica zoek.
Het meest bedreigd zijn echter de loonkosten die in België tot de aller- allerhoogste ter wereld behoren. Dat hoeft niet zo erg te zijn bij personeel dat een hoge toegevoegde waarde vertegenwoordigt, heel anders is het in een zeer arbeidsintensieve sector die weinig toegevoegde waarde genereert zoals de horeca. Wil je als Belgische cafébaas of restaurateur je kop boven water houden, dan kan dat onmogelijk als je je aan alle regeltjes houdt. Voor het personeel geldt bovendien dat de horeca een lachwekkend netto uurloon heeft waarvoor je moet werken als anderen plezier maken. Vandaar dat ondernemers altijd creatief zijn geweest bij hun boekhouding, een deel werd zwart uitbetaald. Maar dat mag nu niet meer. Elke zaak moet voortaan een gesloten kassasysteem hebben dat is aangesloten op een blackbox waarin controleurs kunnen kijken. Niet alleen de omzet is geregistreerd, ook het personeelsuren. De regering beweert dat zij met compenserende maatregelen komt, maar dat is helemaal niet waar. In het regeringsbudget voor 2016 is immers een extra inkomst van vele tientallen miljoenen geboekt vanwege de witte kassa. Die miljoenen zullen door ondernemers moeten worden opgehoest.
Wie wil er nog een restaurant, café of terras uitbaten? We zien het om ons heen. In ijltempo raken de binnensteden 's avonds als een kerkhof. Ook overdag trouwens. Je gaat je terras echt niet 's ochtends om tien uur opendoen als je je personeel officieel moet betalen, dat kan nooit rendabel zijn.
Ik voorspel u dat de kaalslag die nu aan het gebeuren is, nog maar het begin is. Steeds meer zaken zullen sluiten, de overgeblevene zullen hun openingsdagen en -uren drastisch beperken. België zal België niet meer zijn, maar vergelijkbaar worden met de geneugten van een ontwikkelingsland.
Op zeker moment zal het te laat zijn. Als er dan een nieuwe regering komt, kan deze de tijd niet meer terugdraaien. Het enige wat dan nog mogelijk is, zal een staatshoreca zijn, zoals in het oude Rusland. Of dat de gezelligheid ten goede zal komen, waag ik te betwijfelen.

vrijdag 19 februari 2016

De crisis voorbij

Wat hadden wij het prachtig voor mekaar. Elk jaar werd een leuke winst geboekt. Ik, naïeveling, had altijd de filosofie dat winsten in de zaak moesten worden gestoken. We kochten een landgoedje in Schilde en richtten daar een keuken in waar bijna elk restaurant jaloers op zou zijn. Meermaals per jaar gingen we met het team naar een toprestaurant terwijl de medewerkers dat ook zelf op onze kosten mochten doen. Op zeker moment waren we met dertien man en zat ik achter mijn bureau genietend ondernemertje te spelen. Gelukkig ging dat nooit ten koste van de kwaliteit, Joost was daarvoor de best denkbare waakhond.
En toen kwam eind 2008. De ene na de andere adverteerder belde met de mededeling dat hij de advertenties "even" wilde sopzetten. In een half jaar tijd verloren we bijna de helft van onze omzet. Gelukkig konden we op dat moment een huis verkopen, we pompten de opbrengst privé in de zaak. De economie had wel vaker een dipje meegemaakt, we vertrouwden erop dat alles snel goed zou komen. Maar het werd niet beter, integendeel. Op zeker moment, we waren bijna failliet, werd het tijd voor zeer krasse maatregelen. Het landgoedje werd verkocht, de redactie betrok een goedkoop huurpand waarin ik een slaapkamertje met douche voor Carine en mij bouwde. Van de dertien man bleven er weinig over. Op dit moment hebben we 2,6 persoon in dienst, terwijl we ongeveer hetzelfde doen dan vroeger. Het is hard werken, maar geeft resultaat. Het jaar 2015 sloten we zeer positief af, zodanig dat de verliezen van voorgaande jaren konden worden weggestreept. Binnenkort gaan we weer verhuizen, zodat Carine en ik weer een stukje meer hebben dan alleen een slaapkamer terwijl de redactie er wel bij vaart.
Maar hoe dom kon ik destijds zijn, nota bene als opgeleid econoom, dat ik geen reserves zou nodig hebben. Hoe dom kon ik zijn om me aan mijn bureau een hele piet te voelen terwijl er minstens zes mensen inproductief waren. Hoe dom kon ik zijn om niet te denken aan het jaar 2015 waarop ik met pensioen zou gaan. Door de eer die veel mensen mij bewijzen, dacht ik minder kwetsbaar te zijn. Hoogmoed komt voor de val, gelukkig kon ik nog nét op tijd de parachute opentrekken. Eén seconde later en het was te laat geweest.
Ben ik een ander mens geworden? Ja. Klein is mooi, is voortaan mijn devies. Daarmee moet ik terugdenken aan meer dan twintig jaar geleden, toen ik een prachtig internationaal adviesbureau verkocht. Ook toen was klein is mooi voortaan mijn devies. Stom dat je na al die jaren nog kunt
leren.
We zijn nu in 2016, het leven is weer mooi geworden. Niet 's nachts liggen woelen om facturen te kunnen betalen. Gewoon lekker dromen. La vie est belle.

dinsdag 9 februari 2016

Er gloort hoop voor de bediening


Als we naar de laatste ontwikkelingen in Parijs kijken, gloort er hoop voor de maître d'hôtel en zijn medewerkers. Diverse driesterrenchefs zijn namelijk druk bezig om zaalbereidingen en -versnijdingen in ere te herstellen. Le retour du grand service en salle. Grote chefs als Pierre Gagnaire, Yannick Alleno en Stephane Riss zijn er inmiddels al druk mee aan de slag. Zoals altijd zullen zij straks gevolgd gaan worden, l'histoire se repête toujours.
Ik vind dit prima nieuws. Vol heimwee denk ik terug aan de tijden van weleer, toen met veel flair werd geflambeerd, een stroganov werd bereid, met een crêpe suzette werd gegoocheld, een canard of kreeft werd geperst en een mooie homp vlees aan tafel werd versneden. Het hoeft allemaal niet ouderwets te gebeuren, met een beetje vindingrijkheid kan je er iets hips van maken. Daarmee wordt de druk op de keuken verkleind, het feest voor de gasten vergroot en het bedieningsvak op een impuls getracteerd. Drie vliegen in één klap dus.
De tafelbereidingen werden afgeschaft in de periode van de Nouvelle Cuisine, toen alles anders moest. De chef werd belangrijker, de maître vloog naar de anonieme achtergrond. Dat is niet mee van deze tijd, een tijd waarin we willen optimaliseren en verdienen. Een betere werkverdeling zorgt ervoor.
Het enige probleempje: wie beheerst de tafelbereidingen en -versnijdingen nog? Vermoedelijk zal er wat dat aangaat een hele generatie gastheren en gastvrouwen dit soort dingen niet of nauwelijks kennen. Het wordt dus de hoogste tijd dat er goede lessen en demo's worden gegeven, hoe meer hoe liever....

maandag 8 februari 2016

Vlooien


Al meerdere jaren dat wij vanwege de Horecava in Amsterdam neerstreken, boekten we kamers in hotel Savoy, aan de Ferdinand Bol, schuin tegenover Okura. Van daar konden we te voet naar de beurs en de kamers waren oké. Tot dit jaar! In het Savoy hadden we 's nachts last van jeuk, we werden er wakker van. Op zeker moment deed Carine de lamp aan, zag iets zwarts en sloeg erop. Het bloed spatte eruit. Het bleek een flinke vlo.
's Ochtends deden we beklag bij de receptie. "Vlooien? Dat is gek", zei de dame, "een half jaar geleden hebben we alle kamers nog laten ontsmetten."
Thuis gekomen stuurde ik Savoy een mail waarin ik vroeg welke genoegdoening ik tegemoet kon zien. We hadden het hotel in de loop der tijd al vele duizenden euro's betaald, dus dacht ik dat ik serieus zou worden genomen. "Wanneer u de volgende keer komt, krijgt u van ons een gratis ontbijt", was het antwoord. Echt waar. Waarna ik terug mailde dat ik met dat enorme voorstel niet accoord kon gaan. Daarop heb ik taal noch teken vernomen.
Vorige maand rekenden we in Savoy ruim 1.500 euro af. Ik vind dat wel een beetje duur voor tickets van een vlooientheater.


zondag 7 februari 2016

Voedselvergiftiging

Het Voedingscentrum maakt zich zorgen, want in Nederlandse huishoudens komen naar haar zeggen wel 2.000 voedselvergiftigingen per jaar voor. De temperatuur van de gemiddelde koelkast moet daarom omlaag, het centrum wil daarvoor campagne gaan voeren.
Wat is dit voor onzin.
Een van de grootste bedreigingen die ons overkomt, is dat we te hygiënisch zijn. Ik kijk even terug naar mijn eigen jeugd. Als kleuters brachten we ons leven in de zandbak door, gezien alle kinderurine een poel van jolijt voor bacteriën. Werden we daar ziek van? Misschien scheten we ons bed wel eens onder, maar we werden er sterk van. Huishoudkoelkasten bestonden in mijn jeugd nog niet. Werden we daardoor getroffen door voedselvergiftigingen? Misschien kotsten we ons bed wel eens onder, maar we werden er sterk van. We speelden doktertje met meisjes die slechts één keer per week in de wasteil zaten. We vielen gaten in onze knieën (die repareren zichzelf, zei moeder) zonder daarna een injectie te krijgen. We vraten alles wat we tegenkwamen. Zelfs sjeesden we rond op zeepkisten zonder valhelm. En toch zijn we allemaal groot en gezond geworden. Waarom zijn de tegenwoordige kinderen ongezond, hebben ze allergieën, zijn ze altijd ziek, zwak en misselijk? Ze missen gewoon die smerige zandbak en ze spelen alleen doktertje met hun mobieltje. Ze worden afgeschermd van de boze wereld. Maar vergeet niet dat je die boze wereld nodig hebt om groot en sterk te worden. Het lichaam maakt bij elke nieuwe bedreigingen afweerstoffen aan, mijn lichaam zit er barstensvol mee. Nog steeds ben ik wel eens aan de schijterij, maar kotsen heb ik al tientallen jaren niet meer gedaan.
Het wordt tijd voor herbezinning. Kijk naar de restaurants waar hygiëne een omslachtige administratieve bezigheid is geworden. En kijk naar Ikea, waar de ballenbak wekelijks wordt ontsmet. Ze kunnen beter die køtteballen van het menu halen, dat is veel gezonder. Terug naar de smerige zandbak, zeg ik. O wat heb ik heimwee naar de tijd dat ik nog doktertje was.

zaterdag 6 februari 2016

De kogel is door de kerk

De kogel is door de kerk, binnenkort gaan wij van Saisonnier verhuizen. Na twee jaar in het voormalige belastingkantoor van Oostmalle te hebben gezeten, komen we in steeds nauwere schoentjes. In de loop van maart verhuizen we daarom naar het volgende dorp Rijkevorsel, 5 kilometer verder. Daar betrekken we een vrijstaand huis met grote magazijnen. De redactie mag zich verheugen aan een kantoor dat aan een overdekt terras grenst. Straks in het zonnetje flexibel werken. Waar we geen enkele behoefte aan hadden, maar nu eenmaal aanwezig is: een zwembad. Met een waterdichte laptop kan je daarin flexi werken. Tegen de tijd dat het zover is, houd ik u op de hoogte.

waarom pleegde Violier zelfmoord?

Waarom pleegde de Zwitserse driesterrenchef Benoît Violier zelfmoord? De Zwitserse pers ging op onderzoek uit en concludeert dat de chef het slachtoffer werd van een zwendel die hem zijn vermogen kostte. Meerdere chefs in Zwitserland en Duitsland schijnen slachtoffer te zijn, allemaal grote namen. Het lijkt erop dat Philippe Rochat, de vorige eigenaar van het restaurant van Benoît die vorig jaar plotseling overleed, eveneens slachtoffer was. Geruchten gaan dat ook Fredy Gigardet zijn kapitaal heeft verloren.
De oplichting zat simpel in elkaar. Een Zwitser die bevriend was met veel chefs, stelde een lucratief handeltje voor. Hij zei dat hij de beschikking kon krijgen over de allerduurste wijnen ter wereld. Degene die met hem meedeed, kon een winst van 40% tegemoet zien. Violier schijnt hier volop in mee te zijn gegaan. De "vriend" verkocht aan iedereen dezelfde flessen. Sterker nog, niemand kreeg ook maar één fles te zien. Pikant detail is dat de "vriend" vorig jaar zijn 40e verjaardag vierde bij Violier, de rekening van een half miljoen werd ook al niet betaald. De vriend liet zich november vorig jaar namelijk failliet verklaren. Geschat wordt dat het Benoît Violier minimaal twee miljoen kwijt raakte. Andere chefs zwijgen als het graf, want de fiscus zou wel eens interesse kunnen tonen.
De zaak lijkt op die van de Mövenpick Wine Cellar in 1980. De boosdoener toen vluchtte naar Evian en werd er antiekhandelaar onder een valse naam. Toen ze hem uiteindelijk vonden, pleegde hij zelfmoord.
Wat kunnen we er van leren? Punt 1 lijkt het vooral om zwart geld te gaan. Je kan daar helemaal niks mee, behalve gekke dingen doen. Zorg ervoor dat je geld wit is. Punt 2: vertrouw nooit winstmarges van 40%, zelfs als uw beste vriend die belooft. bij een winstbelofte van 10% moeten alle alarmbellen al gaan rinkelen. Met dollartekens in de ogen win je nooit, maar verlies je.

maandag 1 februari 2016

Guide Michelin Frankrijk 2016

Vanochtend werd in Parijs het nieuwe rode bijbeltje gepresenteerd.
Hier volgen de resultaten.

3 sterren voor:
Alain Ducasse, Plaza Athénée, Parijs
Christian Le Squer, Le Cinq, Parijs

2 sterren voor:
La Grande Maison de Joël Robuchon,Bordeaux
JY's, Jean-Yves Schillinger, Colmar
1920, Julien Gatillon, Mégeve
Paloma, Nicolas Decherchi, Mougins
L'Abeille, Christophe Moret, Parijs
Le Gabriel, Jerôme Banctel, Parijs
Le Grand Restaurant, Jean-François Piège, Parijs
Histoires, Matthieu Pacaud, Parijs
Villa René Lalique, Wingen-sur-Moder

Van 3 naar 2 sterren:
Ducasse, Le Meurice, Parijs
Le Relais Bernard Loiseau

Van 2 naar 1 ster:
onder andere voor L'Atelier de Joël Robuchon Parijs en Gordon Ramsey in Versailles.
L'Esperance, Vézelay heeft geen sterren meer

zaterdag 30 januari 2016

Gezichten

Als je een beetje oplet, zie je onderweg allerlei gezichten, ook al is er niemand op straat. Soms zijn de chagerijnig, gevaarlijk of juist vriendelijk, andere kijken dom, olijk, argwanend, ziekelijk, schuchter, slaperig of monter, knap of lelijk. Hoe ze ook kijken, altijd zeg ik ze goededag.















vrijdag 29 januari 2016

Mijn nieuwe instutuut

Wat doet een ondernemer terwijl hij bezig is met de overdracht van zijn firma? Inderdaad, hij begint aan een nieuw avontuur. Ondernemersbloed kruipt immers waar het niet gaan kan. Mijn nieuwe avontuur betreft de oprichting van een nieuw instituut in mijn woonplaats Saint-Pompon. Verleden juli werd het instituut officieel geopend door onze burgemeester Michel Thomas.
De naam luidt: IIDMRT. Ofwel voluit: Institut International de Dressage des Mouches à la Récherche de Truffes.


Ik vertel u even de achtergronden. Saint-Pompon is een echt truffeldorp. In de wintermaanden draait hier alles om het zwarte goud, de Tuber Melanosporum ofwel de Périgord truffel. Ze groeien zelfs in mijn eigen grond. Vroeger zochten de mensen truffels met behulp van hun varken. Dat beest hoef je het zoeken niet te leren, hij is er verzot op. Een probleem was dat de varkens de meeste truffels zelf opaten. Wanneer het varken een truffel vond, ging hij meteen wroeten. De boer kon zo hard aan het touw trekken als hij wilde, het varken was altijd sterker. Vandaar dat de truffelzoekers overschakelden op honden. Als je een hond leert dat hij een beloning krijgt zodra hij een truffel vindt, zal hij kwispelend op zoek gaan. De hond lust zelf geen truffels, hij wijst ze alleen met zijn poot aan. Maar ook hier is er een probleem. De hond wijst namelijk ook onrijpe truffels aan. In deze tijd waarin oude technieken en ambachten weer tot leven komen, is er weer aandacht gekomen voor de alleroudste techniek: truffels zoeken met behulp van een vlieg. Nee, dit is geen onzin. Er bestaat een speciale roodkleurige vlieg die haar eitjes op de grond boven een truffel legt. De larven kruipen onder de grond en nestelen zich in de truffel. Vandaar dat er zo vaak boorgaatjes in truffels zitten. Het voordeel van de vlieg is dat die uitsluitend naar rijpe truffels zoekt. Je hoeft dus alleen de vliegen in de gaten te houden om uitsluitend rijpe truffels te vinden. Wel heb je een geoefend oog nodig.
Omdat het truffelzoeken "à la mouche" steeds populairder wordt, besloot ik om een instituut op te richten waar jonge vliegen worden opgeleid. U vindt alle informatie over het instituut met veel foto's op mijn andere blog iidmrt.blogspot.com



Zelfs beschikt het instituut over eigen vervoer.


woensdag 27 januari 2016

Michelin France 2016. Wordt het spannend?


Nu de nieuwe rode gids over enkele dagen in Frankrijk uitkomt (1 februari, Place Vendôme), wordt door het journaille zoals elk jaar weer hevig gespeculeerd. Er zijn kennelijk diverse insiders die hun mond voorbij praten, want meestal zijn de voorspellingen in Frankrijk vrij nauwkeurig. In tegenstelling tot de Benelux, waar vrijwel elke blogmiep beweert welke sterren gaan vallen, zonder achtergrondkennis, maar louter om interessant te doen, ligt dat in Frankrijk anders.

Er zouden, zo is de algemene verwachting, drie driesterrententen bijkomen: Le Squer (Le Cinq, Paris), Ducasse (Plaza Athénée, Paris) en Noël Robuchon (Bordeaux). Ook zou er een bestaand driesterrenhuis op omvallen staan wegens grote financiële moeilijkheden, het is niet geweten welk.
Naar verwachting zou de nieuwe gids negen nieuwe tweesterrenchefs gaan tellen. Ik hoop het, want in de tiplijstjes staan diverse Amis Saisonnier. De namen van de Amis Alexandre Gauthier en David Toutain worden het vaakst genoemd. Ben reuze benieuwd!

dinsdag 26 januari 2016

De polemiek rond de Bokaal

Harry Bult is één van mijn goede vrienden, niet voor niets zat ik bijna 600 kilometer in de auto om hem met zijn 50e te feliciteren.
Wynand Vogel is één van mijn goede vrienden, niet voor niets schreef ik zijn biografie, hetgeen me honderden uren kostte.
De gastronomie is één van mijn goede vrienden, wellicht is het mijn beste vriend van allemaal.
De genoemde drie vrienden zijn met elkaar in conflict gekomen en dat doet me pijn. Het past niet bij mijn karakter, ook niet bij mijn beroepseer als journalist, om van een afstandje toe te zien. Ik moét conclusies trekken, stelling nemen.

Om het beeld van de polemiek compleet te maken, duik ik even de geschiedenis in van de Wynand Vogel Bokaal, één van de grootste kookwedstrijdtrofeeën van Nederland. De wedstrijd startte in de jaren 60 van de vorige eeuw, het ging toen om de Prins Bernhard Bokaal. Na het jammerlijke overlijden van de zoetgevooisde  prins mocht zijn naam niet meer gebezigd worden. Het wedstrijdbestuur stelde toen voor om de naam van Wynand Vogel te gebruiken en vroeg daarvoor toestemming. Inmiddels was het wedstrijdprogramma (plus de noordelijke horecabeurs) al verhuisd van de oude gebouwen in Zuidlaren naar een splinternieuw beurscomplex op het TT circuit van Assen. Wynand had de bokaal in 1971 gewonnen en werd een jaar later opgenomen in de jury. Toen juryvoorzitter Foks (kok van de koningin) zich op leeftijd terugtrok, droeg hij zijn taak aan Wynand over. Wynand, meervoudig winnaar van alle wedstrijden ter wereld, is daarmee al enkele tientallen jaren de juryvoorzitter. Tot zover geen probleem. Hij bemoeide zich nooit met de organisatie, maar maakte elk jaar de wedstrijdopdrachten, stelde de jury samen en zag toe op een correct wedstrijdverloop.
Dit gebeurde ook voor de Wynand Vogel Bokaal. Omstreeks november vorig jaar had Wynand met het wedstrijdbestuur aan tafel gezeten om de bakens te verzetten. Besloten werd om de Koude Klasse uit de wedstrijd te halen, want vrijwel niemand heeft daar nog ervaring in. Ook werd besloten dat de wedstrijd een innovatief karakter moest krijgen. Zoals altijd stelde Wynand voor 2016 de wedstrijdopdrachten samen en formeerde hij een jury, waaronder diverse noordelijke sterrenchefs. Tot zover geen probleem.

Het probleem startte eergisteren, toen het wedstrijdbestuur Wynand "even" meedeelde dat ze mensen uit de jury had verwijderd en door anderen vervangen had. Even later verscheen de blog van Harry, lid van de wedstrijdorganisatie. In de honderd woorden tellende tekst kwam meermaals het woord "vriendjespolitiek" tevoorschijn. Niet dat hij namen noemde, het verband tussen de voorvallen werd door Wynand snel gelegd. Direct stuurde hij mails naar betrokkenen met de mededeling dat hij zichzelf en zijn naam niet langer aan de wedstrijd wil verbinden.
Wat nu? Voor mij is het al pijnlijk dat twee van mijn goede vrienden tegenover elkaar staan. Nog veel erger is dat ook mijn boezemvriend de gastronomie erbij betrokken is. De wedstrijd heeft al meer dan 50 jaar een boost aan het gastronomische noorden gegeven. Hoeveel leerlingen zullen er de inspiratie uit hebben geput om definitief voor het mooie vak te kiezen? Hoeveel koks beten zich vast in de wedstrijd en overtroffen zichzelf? Als ik alleen al de namen van Cas Spijkers en Jonnie Boer noem, hoef ik er geen tekeningetjes bij te maken.

De wedstrijdorganisatie heeft al een nieuwe naam bedacht, maar daarmee is uiteraard niet alles gezegd. De Bokaal zal de Bokaal niet meer zijn, het hele wedstrijdprogramma zal wellicht verloederen of in elk geval zijn nationale karakter verliezen. Sponsoren zouden hun vertrouwen kunnen opzeggen. De horecabeurs kan er ernstig onder gaan lijden. En vooral vrees ik dat er een grote inspiratiebron voor jongeren naar de verdommenis kan gaan. Dit is niet de goede weg, de risico's zijn te groot.

Hoe denk ik er zelf over? Dat is uiteindelijk wellicht van geen belang, maar omdat het om vrienden gaat, moét ik mijn gedachten kwijt. Daarbij speelt voor mij een rol dat ik vele jaren een spion ben geweest in de jurykamer. Omdat iedereen mij kende, werd dat oogluikend toegestaan. Nooit maar dan ook nooit heb ik één millimeter vriendjespolitiek gevoeld. De jury was altijd uitermate serieus en professioneel, wikte en woog afstandelijk. Bovendien kan ik me van Wynand nu eenmaal niet voorstellen dat hij vriendjes zou voortrekken. Ik schreef verdorie zijn biografie en ken hem inmiddels beter dan wie dan ook. Voor mijn beleving speelt dat een rol. Ook en rol speelt dat ik hoor en wederhoor toepaste alvorens deze blog te schrijven.

Wedstrijdbestuur, jullie zijn een beetje dom geweest, zou Maximá zeggen. Je hebt je laten gekmaken door het woord "vriendjespolitiek", een woord dat wedstrijdverliezers wel eens uitroepen. Hoe haal je het in je hoofd om de jury te wijzigen zonder enig voorafgaand overleg? En Harry, jij gooide nog een scheut olie op het vuur met je blog. Ook al noemde je geen namen en maakte je niemand verdacht, één plus één is nu eenmaal twee. Ik weet dat je er spijt van hebt, helaas kan je in het facebook tijdperk de geschiedenis niet terugdraaien.
Maar ook heb ik een boodschap aan Wynand. Toen de wedstrijd jouw naam kreeg, had jij je zonder meer terug moeten trekken. Hooguit had je nog naar Assen moeten komen om op het podium de prijs uit te reiken en applaus te oogsten. Een mooier afscheid kan je je niet wensen. Alfred Nobel deed dat ook, hij heeft zich al vele jaren niet meer met zijn wedstrijd bemoeid.

En nu? Ik kan alleen maar voor mezelf beslissen. We zullen in Assen aanwezig zijn omdat Saisonnier op de beurs een stand heeft. Bovendien vind ik ons jaarlijkse uitje naar Drenthe een hoogtepunt van het jaar, al was het alleen maar voor die fantastisch gezellige noordelingen. Maar met de wedstrijd heb ik het helemaal gehad als die een andere naam krijgt. Ik wil daar geen deelgenoot van zijn. Wel zal ik overigens de andere Assense wedstrijden interessant blijven vinden.
Wat ik echter diep in mijn hart vind, is dat de wedstrijdorganisatie óf nederige excuses moet aanbieden, óf haar taak rond de Bokaal overdraagt. De eerste optie lijkt mij de beste en verstandigste.

maandag 25 januari 2016


Op facebook was een grote discussie gaande. De gemoederen tussen voor en tegen liepen zodanig op dat degene die de discussie startte, die van facebook verwijderde.
Of je nu roker bent of niet, voor of tegen bent, die discussie is verleden tijd. Er mag in etablissementen niet meer gerookt worden, c'est ça. Sommige niet-rokers (met name ex-rokers) ruiken bloed door het succes en willen nog veel verder gaan. Geen rokers voor de deur, geen rokers op de terrassen, kortom liefst een rookvrije samenleving. Maar zo zit de samenleving nu eenmaal niet in mekaar. Op dit moment rookt 30% van de mensen, maar bij dat cijfer moet je enkele kanttekeningen plaatsen. Punt 1 gaat het om 30% van de mensen, dus inclusief babies, peuters, kleuters en die hards. Als je het cijfer daarnaar corrigeert, rookt iets minder dan 50% van de volwassenen. Die hebben allemaal een profiel.

Zo blijkt dat vegetarische restaurants veel minder rokers tellen, uitgezonderd wiet. Van gemiddelde echte gastronomen, te vermeerderen met horecavakmensen, is bekend dat zij veel vaker roken dan gemiddeld. Dat maakt het aannemelijk dat meer dan 50% van het publiek van toprestaurants rookt.

Als je een bord op je deur hangt (volkomen legitiem) "verboden voor rokers" (dat wil zeggen verboden voor mensen die elders roken), zal je een stuk van je klandizie verliezen. Is dat erg? Niet als je toch al elke avond nee moet zeggen tegen 100 mensen. In het geval dat u de rokers (die niet binnen roken) welkom heet, zal u moeten accepteren dat ze een gebruiksaanwijzing hebben. Zo niet, dan raakt u als restaurateur en als chef zeer gefrustreerd. De mensen gaan namelijk naar buiten, desnoods in de regen, de wind en de sneeuw, zodra hun binnenste zegt dat er nicotine nodig is. Het wil zeggen dat ze wellicht buiten staan te paffen op het moment dat er een gerechtje wordt doorgegeven. Iedereen in de zeik. De chef omdat zijn borden koud worden, de gast omdat zijn bord koud is. Daar kan je natuurlijk hevig over gaan klagen. Op facebook zag ik dat zelfs de meerderheid van Vlaamse restaurateurs een bordje inzet als de gasten buiten zijn. Eigen schuld dikke bult, hadden ze maar aan tafel moeten zitten...
Daar draait volgens mij de hele discussie rond. Vindt de chef dat de gasten ten dienste staan van de keuken of andersom? Ik vind zonder meer dat het om de gasten gaat. De perikelen van de chef zijn van nul en generlei waarde. Omdat het ook anders kan, het is een kwestie van organisatie.

In De Kromme Watergang maakte ik mee dat het bedienend personeel aan tafel kwam: Zijn er rokers onder u? Ja? Dan zouden wij graag een afspraak willen maken. Telkens als het voor de chef kan, zal ik u een seintje geven. Maar we zouden het prettig vinden als u voor de rest aan tafel zit.

Een heel correcte, positieve opstelling die getuigt van vakmanschap, nadenken en respect. We hebben allebei een potentieel probleem, laat ons overleggen. Het gevolg is dat er in De Kromme Watergang geen enkel probleem is. Als de nieuwe bordjes komen, zit iedereen braaf aan tafel. Hoe simpel kan het zijn!

Geloof me, restaurateurs en chefs, ook al hebt u een enorme hekel aan roken, het is totaal niet relevant. Het gaat erom dat u gastvrijheid biedt, want daar komen de mensen voor. Wenst u dat niet? Kies dan een andere job, want voor de gastronomie bent u ongeschikt.